ورشو میراثی ماندگار در بروجرد - اخذ ویزا

اعزام هنرمندانی از شهرهای بروجرد و دزفول در اواخر دوره قاجار به کشور روسیه برای فراگیری فنون و رموز ساخت این وسایل، باعث رشد و شکوفایی این رشته در این دو شهر شد، دواتگران شهر بروجرد که پیشینه­ ای 7 هزار ساله از هنر فلزکاری را در سابقه تاریخی خود داشتند با تغییر رویکرد به سمت ساخت وسایل ورشویی و اقبال عمومی در کشور برای نوشیدن چای باعث گسترش هر چه بیشتر این هنر در کشور عزیزمان شدند.

استان لرستان با قدمتی چند هزار ساله مرکز عمده ­ا­ی در زمینه­ صنایع دستی بوده است و به دلیل موقعیت خاص فرهنگی و داشتن مردمانی سخت­ کوش و متعلق به فرهنگی کهن، همیشه از بعد صنایع دستی غنی و منحصر به فرد است.

صنعت فلزکاری با قدمتی بیش از 7 هزار سال از زمره صنایع دستی کهن ایران است که نام این صنعت با نام استان لرستان آغشته شده است. در میان صنایع دستی ورشو آلیاژی از 20% نیکل، 35% روی و 45% مس به خوبی ذوب و به آسانی قالب­ گیری می­ شود. تاریخچه ورشوسازی در استان لرستان به قرن نوزدهم برمی شود که وسایل پذیرایی چای از روسیه به ایران آمد.

آن موقع چلنگران و دواتگران بروجردی که با ابزارآلات فلزی مانند خیش، داس و ... سروکار داشتند به هنر ورشوسازی روی آوردند و به مرور استادان بنامی در بروجرد مطرح شدند، شهر بروجرد، به عنوان مرکز اصلی ورشوسازی و قلمزنی ورشو در ایران شناخته می شود و تنها شهری است که هنوز تعدادی کارگاه، موزه و هنرمندان فعال در این زمینه دارد. هنرمندان بروجردی با استفاده از فن چکش­ کاری و خم­ کاری که با دستگاه های ساده و نیروی بازوی هنرمند میسر بود، آثاری فلزی از ورق های ورشو خلق می کردند و ظروف بسیاری نظیر سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور ذغالی، قوری، می ساختند.

احداث موزه ورشو در بروجرد

فراوری سماورهای زیبای ورشویی در بروجرد ادامه یافت و به نوعی سماورهای ورشویی بروجرد نماد این صنعت به شمار می ­روند. در حال حاضر سماورهای ورشویی در همه نقاط ایران مختص استادان ورشو­سازی بروجرد است. خانه تاریخی بیرجندی بروجرد به منظور احداث نخستین موزه ورشو اختصاص یافته است. در تاریخ ورشوسازی بروجرد استادانی از جمله مرحوم میناگر، مرحوم رئوفیان، مرحوم گلدوز و مرحوم شاد دل و مرحوم استاد محمد بادآور سازنده آخرین و عظیم ترین سماور زغالی دست­ ساز ایران که هم اکنون در خانه افتخار السلام بروجرد مستقر است پا به عرصه وجود نهاده و با تحمل مسائل فراوان صنعت ورشو سازی را با دستان خود به اوج و تکامل رساندند.

در تیرماه سال 1391، مهارت و فن روی ورشو به شماره 1061 و در اسفند 1396، قلمزنی روی ورشو در شهر بروجرد به شماره 1560 در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است، پرونده ثبت بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو در سال 1398 مطرح و به تصویب رسید.

از آنجا که ماده خام صنعت ورشوسازی، یعنی آلیاژ ورشو، یک فلز وارداتی است، کم شدن میزان واردات این فلز، یکی از مسائل توسعه صنعت ورشوسازی محسوب می شود. و همچنین ورشوسازان قدیمی یا از جهان رفته ­اند یا گرد کهولت توان کار را از آنها گرفته است از این رو بسیار حائز اهمیت است که این صنعت آمیخته با هنر تا جایی که امکان دارد ثبت و حفظ شود. این صنعت زیبا و منحصر بفرد در حال فراموشی بود که با حمایت های منسجم مسئولان شهر بروجرد و میراث فرهنگی استان و با برگزاری دوره های مختلف آموزشی و ثبت نام بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو تا حدود بسیاری جلوی این کار گرفته شد.

نام­ گذاری میادین و خیابان ها به نام اساتید درگذشته این هنر، تاسیس دانشکده علمی و کاربردی ورشو،تجهیز و راه ­اندازی موزه عظیم ورشو در کنار اهمیت به فراوری دوباره ورق ورشو از جمله فعالیت ­هایی است که در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان قرار گرفته است.