فرید عزیزی: شیوه کار سالن های دولتی تئاتر سفارشی سالاریاست، نه شایسته سالاری - اخذ ویزا

به گزارش روزنامه سایه، فرید عزیزی دانش آموخته مقطع کارشناسی رشته پژوهش هنر، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر است. آنچه موجب شد تا گفت وگویی با وی ترتیب دهیم، شنیدن خبر پیش فراوری اثر تازهی باعنوان لوطی خان بود که قرار است در ابتدای سال آینده در تهران به روی صحنه برود.

این کارگردان تئاتر بااشاره به اینکه تمام اعضای خانواده اش، با تحصیلاتی متفاوت از او در رشته های دیگر دانشگاهی به تحصیل پرداخته اند، گفت: به خاطر تغییری که در رویه متداول خانواده ایجاد کردم، ازسوی خانواده بسیار تحت فشار بوده ام و به گونه ای می توان گفت که از خانواده طرد شده ام. عزیزی که تحصیلاتش را در مقطع کارشناسی ارشد در رشته پژوهش هنر، در دانشگاه هنر و معماری به سرانجام رسانده است، بااشاره به اینکه به خاطر انجام فعالیت های هنری، ازسوی خانواده با او مخالفت صورت می گرفت، گفت: دراین راستا کوشش کردم تا روی پای خودم بایستم و به آرمان های زندگی شخصی ام نزدیک تر شوم تا بتوانم به آن ها دست پیدا کنم.

وی بااشاره به اینکه شاید پاسخ به بعضی از سؤالات در زندگی او کلیشه باشد؛ اما زندگی برای او تابه امروز هیچ چیز جز کلیشه نبوده، گفت: چون روی بسیاری از زحمات شبانه روزی خویش پا گذاشتم و خیلی از کوشش هایی را که درجهت رسیدن به هدف زندگی ام که رسیدن به مهندسی دانشگاه صنعتی شریف بود، انجام دادم، پایمال کردم و این موجب شد بسیاری ازافراد از من قطع امید نمایند.

عزیزی که نمایش لابیرنت اثر فرناندو آرابال را در سال 98 در تماشاخانه سپند به روی صحنه برد ، باتأکیدبراینکه امروز، به آینده خود امیدوار؛ و معتقد است که همه چیز در آینده رقم خواهد خورد، گفت: آنچه باعث شد به تئاتر علاقه مند شوم و قید آن آینده های درخشانی که امروز بسیاری از جوانان برای خود متصورند، بزنم، از یک تئاتر آغاز شد؛ و اولین تئاتری که در زندگی ام دیدم، نمایشی به نام دیدار بانوی سالخورده اثر استاد حمید سمندریان بود که راستا زندگی مرا تغییر داد.

توانِ پیش برنده و شگرف اندیشه هنری انسان

این کارگردان تئاتر که تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی در رشته مهندسی متالوژی در دانشگاه صنعتی شریف به سرانجام رسانده؛ بااشاره به اینکه این اثر نمایشی، بازی ها و کارگردانی فوق العاده زیبا و درخشانی داشت که دیدگاه او را نسبت به زندگی عوض کرد ، گفت: بعدها که توانستم و توفیق داشتم در خدمت این استاد عزیز باشم، در کلاس های ایشان شرکت و در محضر ایشان تلمذ کنم و ایشان را به عنوان یک استاد ببینم، متوجه شدم که دیدگاه هنری و اندیشه هنری، تاچه مقدار برای هر انسانی می تواند پیش برنده و شگرف باشد و هر شخصی که هدف و آرمانی در زندگی دارد، می تواند طبق این اندیشه هنری، راه خویش را دراین میان بگشاید.

کارگردان نمایش جایی در میان خوک ها، باتأکیدبراینکه پس از این دوران، به تئاتر؛ به ویژه هنر علاقه مند شد و کوشش نموده تا رشته تحصیلی خود را به سمت پژوهش هنر ببرد، گفت: دراین راه کوشش کردم هنرهای دیگر را تاجایی که در توانم هست، بشناسم؛ زیرا همیشه معتقدم وادی هنر، دریایی نامتناهی ست و سرانجام ندارد و هرچه در آن شنا کنی، نمی توانی به سرانجامی این راستا برسی؛ و برای کسی که کار هنری می نماید و می خواهد یک اثر را خلق کند و به مخاطان و جامعه پیرامون خویش ارائه کند، پیمودن این راستا لذت بخش است.

لزوم وجود برنامه ای نظام مند و دقیق پشت اجرای یک اثر نمایشی

عزیزی باتأکیدبراینکه شاید ازنظر ظاهری، رشته های مهندسی و هنری با هم تضاد داشته باشند یا در تلاقی باشند؛ اما می توان نقاط مشترکی را نیز به شرط دقت بیشتر در نگاه، در آن ها یافت، تأکید کرد: هنرهای نمایشی طبق نظم و قانون بنا شده اند و ممکن است در تک تک لحظات اجرای زنده ای که در سالن نمایش و روی سن در حال تماشاییم، وجوه اثری هنر ملاک باشد؛ اما برای ایجاد این اثر هنری و آفرینش و خلق آن، حتماً باید برنامه ای نظام مند، دقیق و تدوین شده پشت اثر باشد.

وی بابیان اینکه هنرمند و کارگردان با ارائه یک شیوه مدون برای خلق این لحظات، به جنگ با نمایشنامه برود و کوشش کند تا اثر خویش را طبق یک نظام مندی و شیوه نامه دقیق و درست بنا کند، گفت: از آن می توان به عنوان یکی از ویژگی های مشترکِ مهندسی و هنر نام برد و همین ویژگی، به من در انجام کارهای تئاتر و کارگردانی یاری کرد و توانستم از نظم، محاسبات دقیق و دیگر ویژگی های مهندسی استفاده کنم تا بتوانم کارهای تئاتر خویش را به درستی انجام بدهم.

وی باتأکیدبراینکه پُرکردن سالن نمایش و موردِ اقبال عموم بودن اثر نمایشی، امروز یکی از مهم ترین دغدغه های بسیاری از کارگردانانی ست که مشغول به فعالیت اند، اضافه نمود: باتوجه به مسائل و مشکلاتی که در کل جهان هستی؛ به ویژه کشور ما وجود دارد و هرروزه درگیر آن هستیم، مثل جنگ، فقر و بی عدالتی، نوع نگاه، رویکرد و ایدئولوژی من به عنوان یک کارگردان در خلق یک اثر هنری و یک نمایش، در درجه اول برگرفته از موضوعاتی ست که به عنوان یک منتقد اجتماعی و به عنوان کسی که سعی می نماید جامعه خویش را بشناسد، بر این فرایند قرار گرفته تا به موضوعاتی نگاه کنم که کمتر دیده شده است.

نمایش خوب؛ نمایش موردپسند عام و خاص

وی که در آینده ای نزدیک بناست نمایشی تازه را در تهران به روی صحنه ببرد، بابیان اینکه در درجات بعدی کوشش می نماید ازنظر فرم اجرای نمایش که به زعم او؛ هم باید موردِ اقبال مخاطب خاص و هم مورد ِاقبال مخاطب عام باشد، نمایشش دارای زیبایی و یکسری المان های نمایشی باشد، گفت: این اقبال و موردپسند بودن باید برای قشر مخاطب عام و خاص درکنارهم فراهم شود که البته متأسفانه در سر راه این تفکر یکسری از موانع وجود دارد که بسیاری ازآن ها، به گروه های نمایشی بازنمی شود و از بیرون به گروه و کارگردان تحمیل می شود.

فعالیت سالن داران دولتی با محدوده ارتباطات خویش

عزیزی با ابرازتأسف از اینکه در بعضی ازموارد، ممکن است عدم حمایت و همکاری مدیران نمایشی با گروه هایی که وقت و هزینه خود را در هنر صرف می نمایند تا یک اثر نمایشی به روی صحنه برود، این امر را یکی از مهم ترین معضلات پیش روی متصدیان هنرهای نمایشی برشمرد و با اذعان به اینکه وجود یک قانون مدون، موجب می شود اجرای یک گروه، پس از گذراندن تمرین های طولانی و طاقت فرسا به خاطر برخوردِ سلیقه ای بعضی از دوستان در مرکز هنرهای نمایشی و ممیزی هایی که به زعم من بی مورد است، از هم بپاشد، گفت: دراین میان ممکن است این گروه، این امکان را نیابد در هیچ سالنی به روی صحنه برود و اثر خود را به نمایش بگذارد و ازطرفی باید گفت؛ سالن دارها و مدیران سالن های دولتی، صرفاً با محدوده ارتباطات خود کار می نمایند و آثار سفارش شده را برای اجرا در سالن های خویش انتخاب می نمایند.

وی با ابرازتأسف از اینکه امروز تئاتر برای بعضی از سالن داران سالن های خصوصی، بسان یک دورهمی شده و رابطه جای هرگونه ضابطه را دراین هنر در فضای اجرایی امروز گرفته است، گفت: بارها به وضوح این امر را مشاهده کردم و تجربه هایی تلخ دراین زمینه دارم. باید بگویم؛ چندسال پیش، در یکی از معروف ترین سالن های دولتی تهران توانستم پس از کلی اصرار، بازبینی یکی از آثارم را بگیرم؛ اما برای بازبینی سالن دونفر بیشتر نیامدند و باید پرسید که کجای جهان، هیئت ژوری تصمیم گیر تنها دونفر هستند؛ و با گوشی های تلفن همراه خود بازی می نمایند و به کار پرسروصدا و پُر پروداکشنی که تهیه نموده بودم، هیچ اهمیتی نمی دادند و حتی نگاه هم نمی کردند.

سه نفر؛ حداقل تعداد افراد هیئت بازبینی نمایش

وی بااذعان به اینکه هیئت بازبینی نمایش باید حداقل سه نفر باشند؛ مگراینکه کار یا ندیده رد شود یا قبول شود؛ جز این نمی توان تصور دیگری داشت، گفت: لوح فشرده کار خود را درمورد دیگر برای یک سالن دار دولتی بردم. او به من گفت سالن ما تا چندسال دیگر پر است؛ اما چندهفته بعد متوجه شدم که متن خود رئیس سالن در همان تماشاخانه درحال اجراست و گروهی درحال اجرای متن هستند.

کارگردان نمایش جایی در میان خوک ها با ابرازتأسف از اینکه امروز بسیاری از سالن های دولتی خالی هستند؛ اما مدیران آن ها به هیچ قیمتی حاضر نیستند آن ها را دراختیار یک جوان مستعد، پرکوشش و آینده دار قرار دهند، گفت: بعضی از سالن داران حاضرند سالن هایشان خالی باشد؛ اما نام چند کارگردان جوان و مستعد برای آن ها دردسر نسازد و داخل سالنشان اجرا نفرایند و دراین میان هزاران مورد دیگر وجود دارد که اینجا فرصت پرداختن به آن ها نیست.

سفارشی سالاری؛ مبنای کار سالن های دولتی

وی سفارشی بودن آثار نمایشی را یکی از علل مهمی برشمرده که موجب شده کارهای ضعیف در سالن های دولتی در سال های اخیر بیشتر به روی صحنه بفرایند؛ و گفت: شیوه کار سالن های دولتی درحال حاضر سفارشی سالاری ست؛ نه شایسته سالاری. دراین میان، هیچ چیز جز برگزاری یک محفل خصوصی از این دورهمی ها برداشت نمی شود.

کرونا و عیان شدن چهره واقعی تئاتر

وی باتأکیدبراینکه کرونا چهره واقعی تئاتر را فقط برای همه عیان نموده؛ وگرنه شرایط تئاتر پیش ازکرونا نیز بسیار اسفناک بوده است، گفت: کرونا، چهره واقعی تئاتر را فقط به جامعه شناساند و درواقع، ما می دانیم که تئاتری ها شرایط آن چنانی ندارند و شرایط زندگی آنان چگونه است و ازسویی، تئاتر هنر مهمی برای بسیاری از مسئولین و عموم اقشار جامعه به حساب نمی آید. این کارگردان بابیان اینکه دردمندی بسیاری از متصدیان حوزه تئاتر موجب شده است که بسیاری از آنان با سیلی صورت خود را سرخ نگاه دارند، اضافه نمود: بعضی از آن ها، دست به انجام کارهایی می زنند که هرگز در آن ها تخصصی ندارند و تنها برای اضطرار دست به کاری غیرتخصصی می زنند که امور زندگی خویش را بگذرانند.

سبد فرهنگی خانواده های ایرانی؛ خالی از تئاتر

وی با ابرازتأسف از اینکه بودجه های درنظرگرفته شده برای فراوری آثار نمایشی تنها به یکسری افراد نورچشمی تعلق می گیرد که فهرست آن کاملاً معین است و نیازی به اشاره کردن به آن ها نیست، گفت: باید این نکته را مدنظر داشت که نمایش، در سبد فرهنگی خانواده های ایرانی هیچ جایگاهی ندارد؛ و به زعم خویش، باید اشاره کنم که مهم ترین کم کاری را دراین مورد، رسانه ها انجام داده اند که نتوانستند آن گونه که شایسته و بایسته است، تئاتر را به خانواده ها بشناساند و آن را در سبد فرهنگی خانواده ها بگنجانند و به خانواده های ایرانی این حس را منتقل نمایند که باید به تماشا تئاتر بفرایند و تئاتر را به عنوان یک دغدغه فرهنگی بپذیرند.

اجرای لوطی خان در ابتدای سال 1401

عزیزی بااشاره به اینکه به تازگی، اثری باعنوان یه شب مهتاب به نویسندگی و کارگردانی مازیار فکری ارشاد را در جایگاه بازیگر به سرانجام رسانده است و در روزهای پیش رو، مشغول آماده سازی و پیش فراوری نمایش لوطی خان نوشته استاد شهاب شاپرویزی ست، گفت: امیدوارم بتوانم اثری شایسته را پیشکش چشممان مخاطبان ریزبین نمایش کنم و از این نمایش نیز بسان دیگر آثاری که پیش تر کار نموده ام، سربلند بیرون بیایم و لطف مخاطبان شامل حال بنده باشد.

این کارگردان تئاتر در سرانجام این گفت وگو، با ابراز امیدواری دراین زمینه که قشر بااستعداد و پرکوشش هنر تئاتر ایران، موردتوجه مسئولین مربوطه قرار بگیرند، گفت: امیدواریم مسئولین تئاتر در ایران تغییر رویه بدهند و به لطف الهی و یاری مسئولین، راهی برای هنرمندان جوان و مستعد باز؛ و کوشش های شبانه روزی آنان دیده شود و زحمات آنان مثمرثمر باشد. سالن داران نیز راستای را باز نمایند که استعدادهایی که سال ها کوشش نموده و درس خوانده اند، شکوفا شوند و نسل جوانی که برای این عرصه زحمت کشیده، موفقیتشان به چشم بیاید.