آموزش موسیقی ایرانی فرهنگ آموزی را در بطن خود نهفته دارد - اخذ ویزا

به گزارش روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، بیستمین لایو آهنگ با موضوع آموزش آنلاین موسیقی چهارشنبه 26 آبان در صفحه اینستاگرام خانه هنرمندان ایران به شناسه کاربری @IRANARTISTFOUM برگزار گردید.

طینوش بهرامی نوازنده و مشخص دیهیمی مدیر موسسه خنیاگر مهمانان این برنامه بودند و سما بابایی اجرا و کارشناسی آن را برعهده داشت.

بهرامی در ابتدای این لایو درباره شرایط آموزش آنلاین موسیقی عنوان نمود: قطعا خوب است که نحوه اجرای تکنیک ها به وسیله هنرجو دیده گردد اما در شرایط کرونا که از بهمن ماه سال 98 درگیر آن هستیم، چاره ای جز آموزش از راه دور وجود نداشت.

وی در پاسخ به این سوال که چه تفاوتی بین آموزش موسیقی سازهای ایرانی و سازهای کلاسیک در فضای آنلاین وجود دارد، عنوان نمود: از جنبه موسیقایی تفاوتی وجود ندارد اما منابع آموزشی برای سازهای کلاسیک بیشتر است. برای مثال در گیتار قطعات مختلفی برای آموختن هنرجویان وجود دارد یا در پیانو منابع کم نیست اما در حوزه موسیقی ایرانی با مشکل کمبود منابع روبرو هستیم. ضمن این که فرهنگ آموزی نیز موضوع مهمی در این گونه موسیقی است. زیرا ما باید ضمن آموزش موسیقی ایرانی، فرهنگ را هم به نوعی انتقال دهیم.

بهرامی عنوان نمود: برای مثال یک هنرجو ممکن است سوالی بپرسد که شاید بخش عمده کلاس به جوابگویی به آن اختصاص یابد. در زمینه موسیقی ایرانی مشکل کوک سازها نیز وجود دارد. بعضی کوک ها در ساز ایرانی، مکانیکی و ساده هستند، سیم های سازها نازک و آسیب پذیرند و این کوک کردن ساز را برای هنرجو سخت می نماید.

وی درباره فعالیت آموزشی خود در دوران کرونا اعلام کرد: من از ابتدای بحران کرونا از هنرجویان مبتدی عذرخواهی کردم بابت اینکه نمی توانم آموزش از راه دور داشته باشم. شاید بعضی از دوستان من با این شیوه همراه باشند اما من نمی توانستم اما در حال حاضر به نظر می رسد شرایط در حال بهبود است و می توان به تدریج به کلاس های آموزشی حضوری برگشت. ضمن اینکه همچنان فضای آنلاین را نیز حفظ کرد. البته من هنوز کلاس های حضوری خودم را برگزار ننموده ام تا افرادی مجبور نباشند به خاطر حضور در این کلاس ها سفر نمایند و خدایی نانموده درگیر بیماری شوند. بعلاوه اگر زودتر به کلاس های حضوری برمی گشتیم احتمال تعطیلی مجدد وجود داشت اما رفته رفته اوضاع بهبود خواهد یافت و انشالله برگزاری کارگاه ها در سایر شهرها را نیز پی می گیریم.

سما بابایی در ادامه پرسید بحران کرونا چه تاثیر مخربی بر آموزش موسیقی گذاشته است، شرح داد: امروزه امکاناتی نظیر تلفن همراه و اینترنت در اختیار همه است و هرکس تجربیات خود را به طور مستمر در اینستاگرام در اختیار دیگران قرار می دهد. به این سطح از استفاده از فضای مجازی نمی توان خرده گرفت و ایرادی به آن وارد نیست اما وقتی قاعده ای در آن وجود ندارد کار دچار ایراد می گردد. برای مثال می توان پلتفرمی طراحی کرد تا استادان موسیقی در آن به آموزش بپردازند.

وی درباره عملکرد موسسه خنیاگر در آموزش آفلاین موسیقی شرح داد: این موسسه فرایندی رو به پیشرفت را خوشبختانه آغاز کرد و مسئولیت محصولی را که به مخاطبانش ارائه می کرد، پذیرفت. در پی هر مسئله ای در به کارگیری محصول فورا از سوی موسسه پیگیری صورت می گرفت. با وجود آفلاین بودن ارتباط مجموعه با مخاطبان حفظ شد و من هم در سه دوره با این موسسه همکاری کردم. جالب است بگویم بعد از ضبط سطح مقدماتی تا یکی و دو سال بعد از آن، همچنان به مردم جوابگو بودیم. هنرجویان با من درباره نواختن شان مشورت می کردند و این ویژگی کار مجموعه را منحصر به فرد می کرد.

بهرامی درباره علت انتخاب ردیف مکتب صبا برای سه تار در دوره آموزشی خود اعلام کرد: ما یک دوره موسیقی بعد و قبل از انقلاب داریم که دوره قبل از آن دست کم تاریخی 60 ساله دارد و می توان گفت هر چهره سرشناس آن از پایور و کسایی و شهناز تا تهرانی، تجویدی، بنان و... همگی از شاگردان ابوالحسن صبا هستند. در واقع فارغ از کیفیت، تعدد و حجم موسیقی ماندگار از او به قدری زیاد است که در حافظه شنیداری همه ما و حتی نسل قبل از ما نیز ثبت شده و من به این علت ردیف صبا را در آموزش انتخاب کردم. تفکر صبایی در موسیقی بیشتر به گوش ما آشناست و برایمان مانوس تر است.

مشخص دیهیمی، مدیر موسسه خنیاگر نیز مهمان بخش دوم این لایو بود. وی درباره آموزش آنلاین اعلام کرد: ما در هنگام صحبت درباره آموزش آنلاین گویی آن را مقابل آموزش حضوری قرار می دهیم. در حال حاضر در بسیاری از شهرها به ویژه در تهران آکادمی های موسیقی زیادی فعال هستند و بسیاری از آنها کیفیت و بازدهی پایینی دارند. بعلاوه عده ای به علت کمبود وقت و محدودیت مکانی امکان شرکت در کلاس های حضوری را ندارند. آموزش های آنلاین و آفلاین می تواند این محدودیت ها را تا حدی کم کند.

دیهیمی درباره شکل گیری موسسه خنیاگر و اندازه رسیدن به اهداف اولیه متصور برای آن عنوان نمود: آغاز به کار خنیاگر به علت رصد کردن این مسائل بود. من به عنوان هنرجو خودم پیوسته در سفر بودم و شاید نمی توانستم همواره در کلاس های حضوری شرکت کنم. از سویی دیگر ایده آموزش موسیقی به وسیله ویدیو نیز ایده ابداعی ما نبوده و نیست و اساسا نو هم نبوده است. اما آموزش خنیاگر یک امتیاز داشت؛ اینکه شاید پیش از این درباره آموختن نوازندگی در موسیقی این تصور وجود داشت که حتما باید حضوری باشد و تنها در این صورت آموزش موثر خواهد بود. ما با آنالیز کلاس های آنلاین به این نتیجه رسیدیم که تصویر و صدای بی کیفیتی در موارد متعدد وجود دارد و این آموزش را مختل می نماید. در واقع باید دست نوازنده از زوایای مختلف نشان داده گردد. ویدیوی آموزشی نباید صرفا همان آموزش حضوری ضبط شده باشد. در خنیاگر در پی برطرف این اشکالات بودیم و کوشش کردیم در ویدیوهای آموزشی، این فاکتورها را لحاظ کنیم.

وی ادامه داد: در ابتدای کار اصلا فکر نمی کردم از این فیلم ها استقبال گردد اما بعد از اجرا و شناخته شدن کارها با سیلی از مخاطبان روبرو شدیم که از ما تشکر می کردند و شادمان بودیم از اینکه نیازسنجی درستی داشته ایم. بعلاوه بسیاری از استفاده نمایندگان از این ویدیوها خود معلم موسیقی هستند و برای آموزش نحوه تدریس موسیقی از یک استاد پیشکسوت و باتجربه به سراغ این ویدیوها می فرایند.

دیهیمی درباره معیارهای انتخاب استادان در مجموعه تحت نظر خود عنوان نمود: در این باره بسیار مشورت می کنیم اما یک معیار مهم این است که آن نوازنده، معلم خوبی باشد. زیرا لزوما یک نوازنده خوب یک معلم خوب نیست و برعکس. فن و مهارت بیان معلم و تجربه، نکته مهمی به ویژه در آموزش های غیرحضوری است. یک معلم باتجربه سوالات احتمالی هنرجویان را پیش بینی می نماید و برای آنها پاسخی دارد.

سما بابایی در ادامه پرسید کرونا چه تاثیری بر شیوه آموزش آنلاین موسیقی گذاشته است؟ و دیهیمی در پاسخ به او اعلام کرد: قطعا تاثیر گذار بوده است. ما ناگزیر به در خانه ماندن در ایام درگیری با کرونا بودیم و خدمات آنلاین در همین زمان مورد استقبال قرار گرفتند. اثر مهم تر این شرایط در حوزه موسیقی بر بعضی هنرجویان و استادان بود که آنهایی که موضعی در برابر آموزش غیرحضوری داشتند، از این شیوه استفاده کردند و تاثیرگذاری آن را دیدند.

دیهیمی درباره سازهای مورد پوشش در مجموعه های آموزشی خنیاگر شرح داد: همه سازهای ایرانی در حال حاضر در خنیاگر آموزش داده می گردد و سازهای غیرایرانی که در ایران هستند، نیز تدریس می شوند. بعلاوه سازهای نواحی نیز پروژه نوی است که مدنظر داریم تا برای ماندگار شدن آموزش شان ویدیوهایی از آنها فراوری کنیم.

وی در خاتمه از پروژه های نو موسسه خنیاگر اطلاع داد و گفت: سنتورنوازی به شیوه معاصر، سه هزار سال تاریخ موسیقی ایران، شناخت و تشخیص دستگاهای ایرانی، دودوک، قانون، چنگ و... مجموعه های نوی هستند که بر آن ها تمرکز نموده ایم. مهم است که وقتی می خواهیم آموزش غیرحضوری موسیقی را ارزیابی کنیم، بدانیم نمی توانیم آن را به طور مستقیم کنار آموزش حضوری قرار بدهیم و تفاوت بنیادین آن ها با یکدیگر در متد انتقال مطلب است. آموزش حضوری متد و روش متفاوتی دارد اما اگر بخواهیم نتیجه گرا باشیم بر پایه تجربه چندین ساله خنیاگر در آموزش غیرحضوری، می توانیم ادعا کنیم این شیوه برای مهارت افزایی و آموزش هنرجویان نتیجه بخش بوده و دست کمی از آموزش حضوری نداشته است.