چرا نمایشنامه های ایرانی کمتر روی صحنه می روند؟ - اخذ ویزا

به گزارش خبرنگار ، این روزها با هر کارگردان یا بازیگری که در حوزه سینما، تلویزیون و تئاتر فعالیت دارد صحبت می کنیم، از روند روزافزون کاهش کیفیت فیلمنامه و نبود نمایشنامه های مناسب و داخلی گلایه می نماید.

دیده شده بسیاری از کارگردان های تئاتر سوژه خود را برای به اجرا بردن نمایش از روی کتاب هایی که نویسندگان آن ها ایرانی نیستند، انتخاب می نمایند. همین عامل باعث کم توجهی به آثار اهالی قلم و نویسندگان اصیل ایرانی و کم رغبتی نمایشنامه نویسان ایرانی در نوشتن می گردد. اما سوال اساسی این است که چرا هیچ حمایتی از نمایشنامه نویسان ایرانی نمی گردد و چرا اجرای نمایشنامه های خارجی در کشور در حال افزایش است؟

با وجود الگو های فراوان مثل اساطیر، داستان های زیبای ایرانی، دیوان های فاخر و ارزشمند شاعران، نویسندگان شاخص، اتفاقات فراوان و متنوع در تاریخ، تعیین نیست که چرا نمایشنامه های ایرانی تا این حد مهجور و کم ارزش مانده اند و اندک نمایشنامه نویسان هم به جای پرداختن به تاریخ کشور خودمان به بازنویسی و اقتباس از آثار خارجی می پردازند.

به این بهانه سراغ رضا بهرامی کارگردان تئاتر رفتیم و نظر او را در این باره جویا شدیم؛

آقای بهرامی؛ چرا استقبال کارگردانان تئاتر از استفاده نمایشنامه های ایرانی برای اجرا کم است؟

پرداختن به نمایشنامه های خارجی توسط کارگردانان دو دلیل عمده دارد؛ در وهله اول درست است که تئاتر یک کالای وارداتی است، اما ما هم گویا قصد استقلال یافتن در زمینه نوشتن یک نمایشنامه خوب را نداریم؛ دوست داریم وابستگی زیادی به دیگر کشور ها داشته باشیم. با اینکه خودمان استعداد نوشتن یک نمایشنامه خوب را داریم. از طرفی مدیریت نادرست و نبود نظارت کافی در زمینه تئاتر هم نمی گذارد این حوزه رشد کند و روی پای خودش بایستد.

ارزیابی شما از وضعیت نمایشنامه نویسی در ایران چگونه است؟

کیفیت و سطح نمایشنامه های ایرانی به شدت آشفته است. متاسفانه نویسندگانی که بنیه قوی و آثار قابل توجهی داشتند، خانه نشین هستند و همین عامل باعث ورود افراد جدید و نابلد به حوزه تئاتر شده؛ کسانی که احساس می نمایند به نوشتن کار های ایرانی می پردازند، اما اینگونه نیست. نمایش ایرانی باید از دل جامعه و فرهنگ اصیل ایرانی بیرون آید نه اینکه متکی به دیگر کشور ها باشد.

نبود نمایشنامه های ایرانی و کم کیفیت باعث چه مسائلی می گردد؟

مدیریت نادرست مسئولان باعث افزایش بی رویه اجرای نمایشنامه های خارجی و بی کیفیت و همچنین افزایش روند نمایشنامه نویسان بی سواد و تنبل در سطح کشور می گردد. کسانی که نمی دانند برای نوشتن یک نمایشنامه خوب چه هدفی را باید دنبال نمایند و باید به چه مقصدی برسند. اگر جلوی این مشکل گرفته نگردد، آسیب های جبران ناپذیری گریبانگیر حوزه تئاتر خواهد شد.

وظیفه کارگردانان تئاتر برای جلوگیری از ورود نمایشنامه های خارجی به داخل کشور چیست؟

امروزه بدبختی به صورت فراگیر حوزه تئاتر ما را گرفته است؛ برای اینکه اکثر کارگردانان تئاتر به دیده شدن، معروف شدن و پر فروش شدن فکر می نمایند نه اینکه بخواهند با تصمیم گیری درست و مناسب خود نمایشنامه مناسب را در معرض دید عموم قرار دهند. کارگردانی شیوه خاص خودش را دارد؛ مثلا یک کارگردان باید هدفش از اجرای یک نمایش را تعیین کند. دیده شده که اکثر افراد هنگام تماشای یک نمایش به مسخره بودن آن پی می برند. اگر فرد پولدار باشد به این فکر فرو می رود که به کارگردانی تئاتر با هر سطح کیفیتی بپردازد و همین عامل باعث مدعی بودن افراد نابلد در شغل کارگردانی و نویسندگی می گردد.

طرز تفکر افراد تازه کار در نمایشنامه نویسی به کدام سمت سوق دارد؟

متاسفانه بسیاری از دانشجویان وقتی از دانشگاه فارغ التحصیل می شوند، داستانی از زندگی چارلی چاپلین را برای تماشای مخاطبان به روی صحنه می برند و مدعی این قضیه هستند که ما به نوشتن نمایشنامه ایرانی پرداخته ایم. اما نکته مهم اینجاست که نمایشنامه ایرانی یعنی پرداختن به دغدغه های کشور خودمان نه ترجمه کتب اشخاص معروف دیگر کشور ها. نمایشنامه ها باید نشأت گرفته از فرهنگ خودمان مثل زندگی افراد فقیر، اشخاص بدون خانه و بچه ها کار باشد. پرداختن به این قضایاست که باعث به وجود آمدن یک نمایش خوب و پربازدید می گردد.

چند تن از نمایشنامه نویسان پیروز ایرانی را نام ببرید.

محمود استاد محمد، اکبر رادی و بهرام بیضایی از نمونه نمایشنامه نویسان برجسته و پیروزی هستند که وقتی به مطالعه آثارشان بپردازیم، به خوبی دغدغه ها و مسائل جامعه را در نمایشنامه هایشان درک کنیم.

راه چاره شما برای جلوگیری از ورود نمایشنامه های خارجی به کشور چیست؟

من به عنوان کارگردان، نمایش هایی را برای کارکردن و دیده شدن انتخاب می کنم که معضلات و اتفاقات جامعه خودمان را به نمایش بگذارد تا کمی برای مخاطب تاثیرگذار باشد. وجود اینگونه نمایشنامه ها و پرداختن به دغدغه های جامعه می تواند تا حدودی باعث جلوگیری از ساخت نمایش های خارجی گردد.