کتب سینمایی از نبود ویراست فنی رنج می برند، هشدار درباره یک بحران - اخذ ویزا

کامران ملکی در مقام مجری این نشست خبری، به مرور کوتاهی بر اتفاقات ویژه دوره گذشته جایزه کتاب سال سینما و تمدید دبیری خسرو دهقان بر این جایزه پرداخت.

پس از آن خسرو دهقان در شرحاتی گفت: خانه سینما به طور خیلی ساده 30 صنف دارد و همه اهالی سینما گذارشان به اینجا می افتد. در این خانه هم دو کار عمده انجام می گردد؛ یکی پیگیری امور صنفی از جنس بیمه و حمایت های مادی که شاید حدود 70 درصد انرژی آن را بگیرد و دیگری فعالیت های فرهنگی از جنس همین جایره کتاب سال سینمایی. این بخش دوم خیلی کمی و پولی نیست و بیشتر جنبه کیفی دارد.

وی در ادامه با اشاره به کتابی که تنها با تیراژ 50 نسخه ای منتشر شده است، به وضعیت نابسمان بازار کتاب پرداخت و گفت: در دنیای مجازی مطلبی خواندم که بازگویی آن ارزشمند است؛ نوشته بود فرض کنید در دنیای تخیل و داستان، دارویی کشف شده که می تواند تمام نوشته ها را پاک کند؛ در چنین شرایطی ظرف یک هفته به عصر حجر و دوران پارینه سنگی باز خواهیم گشت! با همین مثال مشخص است که در نبود ادبیات و کتاب چه بر سر ما خواهد آمد.

معرفی داوران هشتمین جایزه کتاب سال سینما

به گفته دهقان در این دوره علیرضا محمودی، حسن حسینی، مازیان اسلامی، حسن خجسته، لیلا ارجمند، فتاح محمدی و ناصر صفاریان هفت داوری هستند که به ارزیابی آثار دریافتی می پردازند و در کنار آن مهرزاد دانش و اصغر یوسفی نژاد به عنوان مشاور حضور دارند و بدون حق رأی از نظراتشان استفاده خواهد شد.

علیرضا محمودی نویسنده و از داوران جایزه کتاب سال سینما در ادامه نشست به ارائه آماری از این دوره پرداخت و با اشاره به اینکه مهلت ارسال کتاب به دبیرخانه تا 30 آبان ماه مشخص شده است گفت: از ابتدای سال تا امروز 66 عنوان کتاب شامل 33 ترجمه و 33 تألیف به دبیرخانه رسیده است. برخلاف سال گذشته در این دوره معرفی نامزدها را خواهیم داشت که در ابتدای بهمن ماه فهرست شان منتشر می گردد و روز 5 اسفند هم با برگزاری مراسم برگزیدگان معرفی خواهند شد.

محمودی تأکید کرد: اگر کتابی منتشر شده باشد و ناشر آنرا برای جشن نفرستاده باشد اما از نظر داوران حائز اهمیت باشد، بازهم مورد داوری و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

خسرو دهقان در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به تعداد محدود جوایز در این دوره گفت: یک تالیف، یک ترجمه و یک ناشر به عنوان برگزیده معرفی می شوند و در کنار آن آئین بزرگداشت هم برگزار خواهیم کرد.

دهقان با اشاره به اینکه سنت بزرگداشت ها در رویدادهای مختلف غالبا ناظر به هنرمندان در آستانه درگذشت است، ادامه داد: سال جاری از این قالب سنتی خارج شده ایم و طبق پیشنهاد هیات داوران سه بزرگداشت خواهیم داشت و سعی کردیم کار نویی در این زمینه انجام دهیم.

علیرضا محمودی در ادامه پیش از شرح بیشتر درباره جزئیات این بزرگداشت ها، به نکاتی درباره شرایط بازار نشر کتاب های سینمایی پرداخت و گفت: اگر بازار کتاب های سینمایی را به صورت رصد کنید متوجه ورود نسل جدیدی از مترجمان و مولفان می شوید که برخلاف نسل قبل که غالباً برآمده از دانشگاه نیستند و صرفاً علاقمند سینما هستند. اما لزوما اینکه یک علاقمند سینما بخواهد یک اثر آکادمیک سینمایی را ترجمه کند تضمین نماینده کیفیت نهایی آن نیست. البته نفس این اتفاق ایرادی ندارد اما از مرحله ای به بعد این وظیفه ناشران است که با یاری ویراستاران فنی این آثار را تبدیل با متون استاندارد نمایند.

وی با تأکید بر اینکه فقر ویراستاری فنی در بازار کتاب های سینمایی مشهود است خواهان توجه بیشتر ناشران به این بخش شد.

توجه علاقمندان سینما به تئوری ژانر از نکات دیگری بود که علیرضا محمودی درباره شرایط بازار کتاب های سینمایی به آن اشاره نمود و پس از آن گفت: رویکرد جدید به تاریخ سینمای ایران به خصوص سینمای بعد از انقلاب هم سهم ویژه ای در بازار کتاب پیدا نموده که خاطره محوری و مصاحبه در این بخش پررنگ است.

تجلیل از هموارنمایندگان مسیر پژوهش سینمایی

این داوره جایزه کتاب سال سینما در ادامه به منابع تحقیق در سینمای ایران اشاره نمود و گفت: یکی از معضلات امروز در مسیر پژوهش سینمایی نبود امکان تماشای فیلم ها و دسترسی به بازتاب ها و واکنش ها نسبت به اکران آن ها در زمان خود است.

محمودی حتی از درج نام و مشخصات فیلم هایی در منابع و مداخل رسمی و مشهور موجود در بازار کتاب های سینمایی اشاره نمود که اساسا ساخته نشده اند و احتمالا به واسطه اطلاع رسانی صرف در فضای رسانه ای نام شان به عنوان فیلم ها فراوری شده در منابع ثبت شده است.

وی سپس با اشاره به اهمیت افرادی که کوشش می نمایند تا مسیر تحقیق و پژوهش سینمایی به واسطه دسترسی آسان تر به نسخه اصلی فیلم های تاریخ سینما، درباره ایده بزرگداشت های هشتمین دوره جایزه کتاب سال سینما شرح داد: تصمیم گرفتیم برای کسانی که امکان دسترسی به منابع را فراهم می آورند بزرگداشت بگیریم؛ افرادی که در زمینه یافتن نسخه های مفقود فیلم های تاریخ سینما، سامان دهی و آرشیو و مرمت این فیلم ها فعالیت داشته اند را در این دوره تجلیل خواهیم کرد و نام این افراد بعدها اعلام می شوند.

محمودی تأکید کرد: به نظر می رسد اشتیاق و عطش نسل جدید برای آشنایی با تاریخ سینمای ایران احتیاجمند منابع جدید است و در جشن کتاب سال سینما از کسانی که زمینه این دسترسی را فراهم می نمایند تجلیل خواهیم کرد.

در بخش بعدی این نشست میترا پیشنماز رئیس کتابخانه خانه سینما در شرحات کوتاهی به افزایش سالانه کتاب های سینمایی از نخستین دوره برگزاری جایزه کتاب سال، تا به امروز اشاره نمود.

پیشنماز اضافه نمود: ناشران فعال در زمینه کتاب های سینمایی هم در طول این سال ها افزایش داشته اند و سال جاری در هشتمین دوره مجموعا 30 ناشر برای جشن، کتاب ارسال نموده اند.

وی سپس به برگزاری غرفه فروش کتاب های سینمایی در خانه سینما همزمان با برنامه اکران هفتگی سه شنبه ها اشاره نمود و از ناشران دعوت کرد تا آثار سینمایی خود را برای عرضه با تخفیف در این غرفه ارائه نمایند.

در بخش دیگری از این نشست خسرو دهقان با اشاره به اینکه تا پیش از انقلاب تنها 300 عنوان کتاب سینمایی داشته ایم اما سال های پس از انقلاب تا به امروز 4500 عنوان را رد نموده ایم گفت: فشار اصلی این جهش بر دوش جوانان بوده است.

علیرضا محمودی هم ناظر به نکته قبلی خود درباره لزوم اصلاح فرآیند ویراست فنی کتاب های سینمایی گفت: حجم زیادی از کتاب های موجود در بازار آموزشی است که فقدان ویراستار فنی در این دست آثار به راحتی می تواند به ایجاد بحران منجر گردد. سامان دهی کتاب های آموزشی احتیاج به فکر اساسی دارد.

وی ادامه داد: در راستای همین سامان دهی هم خانه سینما با همکاری فرهنگستان زبان بهتر است در زمینه اصطلاحات تخصصی حوزه سینما پیشنهادت تازه ای ارائه دهند تا برای مترجمان تبدیل به معیار گردد.

در واکنش به این پیشنهاد علیرضا محمودی، خسرو دهقان گفت: البته باید توجه داشت که فارسی را به چه قیمتی قرار است پاس داریم؟ اگر نمی توانیم معادل های درست و همه فهم برای اصطلاحات تخصصی بگذاریم چه لزومی به تصویب واژه های وجود دارد که بعد برای فهمیدن همان ها احتیاجمند یک دیکشنری دیگر شویم!

این منتقد و مترجم سینما تأکید کرد: ادبا اصرار به پاس داشتن زبان فارسی دارند اما از نگاه زبانشناسان زبان یک موجد زنده است که میتواند با زبان های دیگر درهم بیامیزد. بد نیست در زمینه سامان دهی اصطلاحات تخصصی زبان شناسان را هم جدی بگیریم.