مسائل مرزی و لجستیکی مانع توسعه تجارت ایران و ترکمنستان - اخذ ویزا

دراین نشست محمدرضا کرباسی، معاون بین الملل اتاق ایران با بیان این مطلب که در سال 92 بهترین سطح مناسبات بین ایران و ترکمنستان را با 850 میلیون دلار صادرات جدای از کالاهای ترانزیتی، داشتیم، گفت: متاسفانه این حجم از روابط در سال 98 به 232 میلیون دلار کاهش یافت و در 9 ماهه سال جاری در سطح اندکی قرار گرفت. البته محدودیت های کرونایی در این حوزه بسیار اثر گذاشت، چراکه محدودیت های شدیدی از سوی دولت ترکمنستان در دوران کرونا اعمال شد و حتی موجب کاهش 50 درصدی سطح واردات این کشور شد.

او در ادامه سهم ایران از 13 میلیارد دلار تجارت جهانی ترکمنستان را حدود 2 درصد مطرح نمود و اضافه نمود: ایران و ترکمنستان ظرفیت های خوبی برای همکاری های تجاری با یکدیگر دارند هرچند در این سال ها به دلیل برخی مسائل نتوانستند از این ظرفیت ها در راستای تقویت مناسبات تجاری استفاده کنند.

کرباسی برقراری زمینه های تهاتر بین دو کشور را کارگشا دانست و ادامه داد: در گذشته تعداد قابل توجهی از پروژه های عمرانی و خدمات فنی مهندسی این کشور توسط شرکت های ایرانی اجرا شده است؛ اما در حال حاضر بسیار کم فروغ شده ایم. بسترها برای مشارکت ایرانیان در این پروژه ها آماده است.

معاون بین الملل اتاق ایران با تاکید بر ضرورت تسهیل صدور ویزا برای گردشگران دو کشور، استفاده از مرز آبی بین ایران و ترکمنستان را که تا حدودی مغفول مانده است، مورد توجه قرار داد و گفت: ترکمنستان با شیوع کرونا، سیاست های سخت گیرانه ای را در برخورد با فرایند ترانزیت و تجارت در پیش گرفت، مرزهای زمینی خود را با ایران برای مدتی بست و همچنان این فشارها ادامه داد. هرچند به نظر می رسد این محدودیت ها در مرزهای آبی این کشور کمتر باشد.

او از دولت و تصمیم گیران کشور درخواست کرد تا درباره بهبود شرایط مرزها، کمبود واگن و مسائل جاده ای و ریلی بین ایران و ترکمنستان راهکاری اتخاذ کنند. امضای تفاهم نامه و موافقت نامه مربوط به پروتکل های بهداشتی با پیگیری های وزارت بهداشت و وزارت امور خارجه در راستای تسهیل فرایند تجارت نکته دیگری بود که معاون بین الملل اتاق ایران روی آن تاکید کرد.

کرباسی همچنین حل وفصل مسائل مربوط به حوزه گاز و برق و اثرات منفی آن روی سطح مناسبات بین دو کشور را خواستار شد و گفت: اگر قرار است بهبودی در روابط بین دو کشور حاصل شود باید مشخص و تکلیف این موضوع در اولویت برنامه های دو دولت قرار بگیرد.

نگاهی به شرایط تجارت ایران با ترکمنستان

در ادامه این وبینار، مجید محمدنژاد، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان با بیان این مطلب که هر صادرکننده ای پیش از صادرات محصولات، فرهنگ خود را به کشورهای هدف صادر می کند، رعایت صداقت در تجارت را یک اصل دانست.

این فعال اقتصادی معتقد است در کنار رعایت صداقت، لازم است پیش از اقدام به صادرات، فرصت ها و تهدیدهای موجود در هر بازاری را به خوبی بشناسیم. بنابراین در این راستا سیاست پژوهی را به جای سیاست گذاری به عنوان اولویت اول اتاق مشترک ایران و ترکمنستان در نظر گرفتیم، چراکه اتاق ها باید در راستای ارائه مشاوره به اعضای خود برای تسهیل تجارت و سرمایه گذاری برنامه ریزی و فرصت های موجود را شناسایی و معرفی کنند.

او از تلاش برای ایجاد اتاق مشترک متناظر خود سخن گفت و تعامل اتاق های مشترک با اتاق های استانی را به عنوان یک اصل پذیرفته شده مورد تاکید قرار داد.

رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان از پیگیری راه اندازی بستری مجازی برای امکان ارتباط مستقیم بین تجار دو کشور خبر داد و اضافه نمود: آنچه می تواند زمینه حضور ایرانیان در بازار ترکمنستان و سایر بازارها را مساعدتر کند، ارتقای تکنولوژی برای بهبود کیفیت تولیدات و نوع بسته بندی محصولات است. از طرفی باید با پرهیز از خام فروشی در راستای تولید ارزش اضافه نموده بیشتر گام برداریم. ارائه تحلیل دقیق و جامع از رفتار مصرف کنندگان و تبدیل مشتری ها به مصرف کننده نکته دیگری است که باید در این راستا به آن توجه داشت. ایجاد مراکز صادراتی در کشورهای هدف و تقویت توان سفارت خانه های ایران از منظر رویکردهای اقتصادی و تجاری، مسئله دیگری است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

محمدنژاد با اشاره به تهیه دو سناریوی متفاوت در برخورد با شرایط تداوم تحریم ها و لغو آنها، گفت: اتاق مشترک ایران و ترکمنستان برای هر دو شرایط، برنامه ریزی کرده است هرچند امید دارد که هر چه سریع تر فشارهای تحریمی برداشته شوند.

به اعتقاد او حتی در شرایطی که تحریم ها برداشته شود باید رویکرد جایگزینی صادرات غیرنفتی به جای صادرات نفت، ادامه پیدا کند و مجدد شاهد تکیه بر درآمدهای نفتی نباشیم.

این فعال اقتصادی با بیان این مطلب که کشورهای اوراسیا مبنای تجارت و فعالیت های اقتصادی خود را بر اصل دوستی قرار می دهند، گفت: این اصل در ترکمنستان نیز جاری است، البته نکته مهم درباره اقتصاد این کشور، دولتی بودن آن است که متناسب با آن برنامه ریزی بلندمدت برای تجارت با این کشور را سخت و پیچیده می کند. از سوی دیگر مجبور هستیم در قالب یک شرکت غیرایرانی در ترکمنستان ورود کرده و یا در مناقصات آن شرکت کنیم.

او در ادامه به ظرفیت های تجاری این کشور اشاره کرد. بر اساس اظهارات او ترکمنستان از منظر منابع طبیعی گاز و نفت، غنی بوده و محصول پنبه این کشور بسیار باکیفیت است. از آنجا که روی صنایع پایین دستی این کشور چندان کاری صورت نگرفته، بنابراین سرمایه گذاری ایرانیان در این بخش را پیشنهاد می کنیم.

رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان رقبای اصلی ایران در بازار ترکمنستان را چین، روسیه و ترکیه نام برد و تاکید کرد: ایران راستا دسترسی این کشور به آب های آزاد است و ایران از طریق ترکمستان می تواند به کشورهای اوراسیا دسترسی پیدا کند. بنابراین توسعه روابط بین آنها ضرورت دارد.

او از جایگزینی راستاهای دیگر به غیر از ترکمنستان برای رسیدن به کشورهای اوراسیا خبر داد و گفت: سیاست ما تکیه صرف بر یک راستا مشخص نیست؛ اما بدون شک گذر از ترکمنستان برای رسیدن به کشورهای دیگر کم هزینه تر است.

محمدنژاد درادامه به مسائل موجود در برابر تجارت با ترکمنستان اشاره و شرح داد: تجار ایرانی در تهیه واگن برای ارسال محصولات خود به این کشور دچار تنگنا هستند. در گذشته از واگن های متعلق به این کشور که برای ارسال کالا وارد ایران شده و به بندرعباس می رفت، استفاده می شد؛ اما به تدریج تعداد این واگن ها محدود شد و هزینه دسترسی به آنها افزایش یافت؛ امروز این هزینه بین 300 تا 2000 دلار متغیر است.